
CHIN RAM HAKHA – THANTLANG LAM DO AWK NAK. Chinram Hakha – Thantlang lam uico le mipi ralkap tangrual do awk nak ah uico lam a thi tu khal an um a si.pa ziat an thi ti mi cu kan tarlang leh sal ding.uico pawl ih thilri tampi tla an long ngah asi.
An thilri tan in an tlan ti asi. Poi sa ting 10 le phone le cerek pawl an lawng tluh asi. Crd..photo Kalay mino
thawngpang dang relchap : Min Aung Hlaing Chunmang Le 2023 Thimnak
A luancia 2017 lioah khan NLD Central Committee upa U Win Htein nih “Anih (MAH) chunmang cu 2020 ah President ṭuan a si” tiah vawleicung minthang thawngthanhca New York Times ah a rak chim bal. U Win Htein nih cun Min Aung Hlaing president a si khawhnak ding lam pahnih a um tiah a chim fawn. U Win Htein hi NLD cozah a kai hnuin Naypyidaw ah a um i Suh Kyi he zarhkhat voikhat aa tong pengmi le ralbawi tampi he aa theihngalmi a si caah a chimmi bia hi zumh a ummi a si.
MAH hi ralbawizik (Commander in Chief) a si tiangah President si ding chunmang a manh bal lo. USDP chung i President Thein Sein le Thura Shwe Mann an i rem lo hnu khan President si duhnak lungthin a ngei tiah Thein Sein chan i ramkomh vuanci pakhat nih a chim. MAH le Thura Shwe Mann hi naihniam ngai in a ummi an si. MAH ralbawizik a si tiangah Pyituh Hlutdaw Chairman Thura Shwe Mann cu zarhkhat voikhat in a va ton peng ti a si.
Cuti i MAH le Shwe Mann an i naihniam cu Thein Sein i a vuanci pawl nih an duh ve lo. President Offcie vuanci U Soe Thein nih “Thura Shwe Mann hi presdent a ṭuan ding a si kho lo” tiah voi tampi a chim ti a si. A bik in Suh Kyi hlutdaw chung a luh i Shwe Mann he an i naihniam hnu lebang ah cun U Soe Thein te phu cu an thin a phang chinchin.
Cucaah MAH cu President Thein Sein lei ah ṭang dingin a phunphun in an lemsoi. Cuticun Dagon City Project nganpi ṭuan ding an pek. A fapa Aung Pyih Sone tender nganpipi an pek tiah Thein Sein chan lio ramkomh vuanci pakhat nih cun a chim fawn. Cu lawng si loin President Thein Sein le a vuanci pawl nih MAH le a kuttang ralbawi cheukhat cu an ton hna i Thura Shwe Mann hi president a si ahcun Suh Kyi he an i bawm lai i kan ngeihmi vialte an kan chuh ṭhan lai tiah an chimh. Kum 2015 thimnak ah USDP nih teinak kan hmuh ahcun President hi kumhnih le cheu lawng ka ṭuan lai i a dang kumhnih le cheu cu nangmah nih na ṭuan lai tiah MAH cu an lemsoi fawn. MAH nih kum 63 a si tiang ralbawizik a ṭuan khawh nakding ah cozah rianṭuannak phunglam zong kan remh lai tiah an ti.
Cucaah Vuanci Soe Thein nih ramkomh rian petu bu (ပြည်ထောင်စု ရာထူးဝန်အဖွဲ့ ) Chairman U Kyaw Thu cu cozan rianṭuannak phunglam remh dingin nawl a pek colh. Phunglam ningah cun kum 60 tiang lawng cozah rianṭuan khawh a si. Hi phunglam remhnak kong cu July 9, 2015 i tuahmi ramkomh hlutdaw ah an ceih i tam deuh nih an lungtlin lo caah an fehter kho lo. Cuticun President Thein Sein le a vuanci hna forhfialnak bangin MAH cu 2015 hnuin ramkhel ah a lut deuhdeuh i president ṭuan ding chunmang zong manh hram a thawk ve.
Asinain 2015, November ah thimnak cu tuah a si i USDP cu ṭhalolak in an sung ai! Thein Sein le MAH chunmang zong a tlau ve. Kum 2015 thimnak result kha cohlan lo dingin an i zuam len ko nain khalio i UEC Chairman U Tin Aye nih a duh lo pinah ralbawizik hlun Than Shwe nih NLD sinah nawlngeihnak pek phot dingin a ti hna caah NLD nih cozah an ser.
NLD nih cozah an ser hnu zongah MAH nih president ṭuan dingin chunmang a manh peng rih. Cucaah NLD Cozah chan vialte kha MAH cu NLD cozah he an i hlat, rian an ṭuanṭi kho tuk lo. USDP lei a hoih deuh. Cucaah a kuttang ah a rak um i pensen an lak hnuah USDP ah a lutmi ralbawi hlun hna kha biatak tein a komh hna. A kuttang ah a rak um i a hnuah hlutdaw palai a simi hna chungin a chimmi paoh a tuahmi hna kha hlutdaw ah a chuahpi duhmi biatung chuahpi dingin a fial hna.
Rakhine ramkulh hrambunh Western Command tlaitu ralbawi Tawng Aye kha Rakhine ramkulh Ngapali rili kam i vawlei chuhmi kongah buainak a rak tong i cucu dantat loin MAH nih a rak ngaihthiam. Cuticun ralbawi hlun Tawng Aye nih MAH chimmi paoh a zulh i a tuah peng ve.
Kum 2020 thimnak ah USDP in aa cuh dingmi palai an thimmi hna zong kha MAH sinah an hmuh i a lungtlin hnuah an fehter. USDP General Secretary U Thet Naing Win zong nih USDP nih an tuah dingmi vialte kha MAH sinah theihternak a tuah hmasa tawn. MAH zong nih 2020 thimnak ah USDP nih teinak an hmuh khawhhnga biatak tein a bawmh hna. Asinain USDP cu an sung ṭhiamṭhiam. Zatuak 26% hmanh an hmuh lo caah president ṭuan ding MAH chunmang cu a si kho hoi lo. Plan A cu a tlamtlin ti lo caah Plan B ningin cawlcangh an thawk ṭhan.
MAH nih U Tawng Aye cu thimnak ah vote cazin a dik lomi a um tiah hlutdaw ah biatung chuahpi dingin a fial. Cu kong cu thawnglatu hna sin zongah a chimter. Cun thawng fianternak zong an tuah i vote cazin a dik lomi a um tiah biatak tein an aupi. Cuti an tuah cu ralbawi dang hna nih an dirpi nak dingah a si. Hihi nawlngeihnak laknak dingah khua an khanmi a si. MAH nih cun vote cazin a dik lomi hi nuai 10 renglo a si tiah a chim nain UEC nih kumkhat chung zohfelnak an tuah i voikhat nak tam vote a pemi cazin 1,000 hrawng lawng an hmuh.
Kum 2020 thimnak ah vote cazin a dik lomi a um caah nawlngeihnak kan lak an timi cu MAH nih president a ṭuan khawh nakhnga an sermi Plan B a si ti a fiang ngaingai. Nawlngeihnak an lak lawngah MAH nih president ṭuan ding a chunmang a tlamtlinh khawh lai cu mu! Cucaah nawlngeihnak an lak hnuin thimnak ah PR (Proportional representation) System kan hman lai an tinak a si. PR System an hman lawngah USDP nih thimnak ah zatuak 26% cung an hmuh khawh lai.
Cu hlan thimnak i an rak hmanmi First-past-the-post (FPTP) cu vote tam bik a hmumi party nih ṭhutdan vialte i lak i cozah ser a si. FPTP ningin thimnak an tuah ahcun USDP nih zatuak 26% cung teinak an hmu kho lai lo. USDP nih zatuak 26.% teinak an hmuh ahcun ralkap palai 25% he an i fonh lai i cozah an ser khawh lai. Cuticun MAH zong Myanmar ramhun (president) a si kho lai. Cucaah MAH nih hramhram in nawlngeihnak an lak hi a si tiah ramkhel thiamsang hna nih an chim.
Asinain atu hi president si ding nakin ralbawizik si i phungsernak, uknak le biaceihnak timi cozah suttung pathum hna hi amah pakhat lawng nih kum tampi tlaih dingin aa timtuah tiah chimrel a tam ngai. A tawifiannak cun Than Shwe nawl kha cawn aa tim. Cuti chimrel a sinak cu a ruang a um tiah Myanmar ramkhel kong hlathlaitu hna nih an chim.
MAH nih thimnak kan tuah ṭhan lai tiah a chimmi cu thiamsang tampi nih an zum lo. Dec 23, 2021 ah Hmawbi i ralbawi training a kai liomi hna he tonnak ah MAH nih “Ram a daih le daih lo zoh in 2023, August ah zapi i tel khawhmi thimnak kan tuah khawh nakhnga kan i zuam cuahmah” tiah a chim. Thimnak kan tuah hrimhrim lai ti a si lo, ram a daih le daih lo zoh in timi bia dangdanh a telh. Cu ruangah 2023 ah thimnak kan tuah lai tiah MAH nih a chimmi hi a lunghring mi le a zum lomi an tamnak a si.
A ruang dang a um rih. SAC nih an i cherhchanmi 2008 phunghrampi an rak sernak Hleku khuapi Nyanghnapin (ညောင်နှစ်ပင်) Town Hall cu MAH nih a va zoh i ṭha tein remh dingah nawl a pek hna tiah theih a si. Cu a va zohnak hmanthlak cu June 8 ah SAC kuttang media nih an langhter. Inn va zoh sawhsawh ding a si ahcun vuanci pakhat khat maw, ralbawi pakhat khat maw a fial khawh ko, asinain amah hrimhrim nih a va zohmi cu thil pakhat khat langhter a duh caah a si tiah ramkhel hlathlaitu hna nih an chim.
MAH nih a chim ningah cun August, 2023 ah thimnak tuah a si lai. Hi thimnak he pehtlai in MAH nih Plan A le Plan B a ngei ṭhan tiah thiamsang hna nih an chim. Plan A cu thimnak ah amah ṭanhtu party nih teinak an hmuh ahcun nawlngeihnak pek ding. Plan B cu phunghrampi a thar in kan ser lai tiin Than Shwe bantukin kum saupi khongton uknak tlaih ding!
MAH nih nawlngeihnak a lak ah khan a kuttang ralbawi zeimawzat an lungtling lo ti a si. Cucaah MAH nih a kuttang ralbawi le ralkap sawhsawh hna sin tiangah a kal i nawlngeihnak kan lakmi a si, chikhat kan tlaih chungmi a si, thimnak kan tuah lai i teinak a hmutu party sinah nawlngeihnak kan pek ṭhan lai tiah a chim lengmang. Asinain ramchung hmunkip ah kahdohnak a um i ram a dai rih lo tiin thimnak hi tuah loin um khawh a si ve.
Asinain 2008 phunghrampi ningin cun ralkap nih kumhnih tiang lawng nawlngeihnak an tlaih khawh. Kumkhat an tlaih lai i ram a daih lo ahcun thlaruk-thlaruk in voihnih an sauh khawh. Kan theih cio bangin July, 2022 ah a voihnihnak an sauh cang caah cu an sauhmi thlaruk a dih in cun ralkap nih nawlngeihnak an tlai kho ti lo.
Than Shwe nih a rak sermi 2008 phunghrampi pohmah 445 ah Nah-Wah Tah le Nah-Ah-Phah chan lio an sualnak vialte hna kha dantat kho lo dingin a kham. MAH nih amah le a chungkhar siseh a sualṭi hawi ralbawi dang hna himnak caah phunghrampi a thar a ser te lai tiah zumh a si. Cu phunghrampi thar ah cun SAC chan i sual le ṭhatlonak an tuahmi vialte kongah tazacuai le dantat khawh lo dingin a kham ve lai. Cuti a tuah ding a si ahcun a tlai bik 2023, January thla dih hlanah biakhiahnak an tuah a hau hnga.
Atulio boruak zoh tikah PDF, CDF le tlangcung hriamtlaibu an ṭhawng chin lengmang. SAC ralkap a thimi an tam chin lengmang ve. Cutikah thlaruk chungah SAC nih tualchung hriamtlai hna hi a tei kho hna lai lo i daihnak zong a um kho lai lo. Daihnak si loin meithal thawng tu kan theih deuhdeuh lai ti a fiang. Cuticun ramchung daihnak a um lo caah thimnak kan tuah kho lo an ti te lai. Khatlei ah phunghrampi ningin kumhnih cung nawlngeihnak tlaih khawh a si fawn lo caah 2008 phunghrampi cu kan hrawh cang, a thi cang tiah an thanh te lai. Cun phunghrampi a thar an ser lai. Hi vialte hi MAH nih ṭha tein aa timtuah caah 2008 phunghrampi an rak sernak Nyanghnapin khua i Town Hall a va zoh i remh dingin a fial hna nak a si tiah zumh a si.
Asinain hihi a si bak lai tiah chim awk cu a ṭha thlu lo. Thlaruk chungah tualchung hriamtlai hna nih SAC ralkap hi an tei, an nawr khawh deuh hna a si ahcun August, 2023 ah thimnak tuah dingin biaruahnak ngeih khawh a si lai. Tualchung hriamtlai lei an sungh deuh ahcun MAH nih phunghrampi a thar kan ser lai a ti lai i Than Shwe bantukin caansaupi khongton uknak tlaih khawh a si tiah ramkhel thiamsang hna nih an zumh.
Leave a Reply